Cách chăm sóc cây chà là mùa nắng nóng & mùa mưa

Cây chà là không chỉ mang lại giá trị dinh dưỡng từ quả ngọt thanh, giàu khoáng chất mà còn được ưa chuộng trong trang trí cảnh quan. Tuy là giống cây có sức sống mạnh mẽ, có thể chịu hạn tốt, nhưng để cây sinh trưởng khỏe mạnh, ra quả đều và ngọt thì người trồng cần nắm rõ kỹ thuật chăm sóc trong từng điều kiện thời tiết khác nhau.

Bài viết này sẽ chia sẻ chi tiết cách chăm sóc cây chà là mùa nắng nóng & mùa mưa, giúp bà con và người chơi cây cảnh yên tâm canh tác, nâng cao năng suất và hạn chế sâu bệnh.

1. Đặc điểm sinh trưởng của cây chà là

• Nguồn gốc: Cây chà là thuộc nhóm cây cọ, phổ biến ở các nước Trung Đông, Bắc Phi, Ấn Độ và ngày nay đã được trồng nhiều ở Việt Nam.

• Khả năng chịu hạn: Chà là là một trong những loại cây chịu hạn tốt nhất, có thể phát triển ngay cả ở vùng đất khô cằn, sa mạc, miễn là có nguồn nước ngầm.

• Nhu cầu ánh sáng: Cây ưa sáng mạnh, sinh trưởng tốt trong điều kiện có nhiều nắng.

• Khả năng chịu úng: Tuy có sức sống bền bỉ, nhưng chà là lại không chịu được ngập úng lâu ngày. Vì vậy mùa mưa cần đặc biệt chú ý thoát nước.

2. Cách chăm sóc cây chà là mùa nắng nóng

2.1. Tưới nước hợp lý

• Dù cây chà là có khả năng chịu hạn, nhưng trong mùa nắng nóng, cây vẫn cần lượng nước bổ sung để nuôi thân và quả.

• Nguyên tắc: Tưới đẫm 2–3 lần/tuần tùy độ ẩm đất. Nếu đất cát nhanh thoát nước, có thể tăng lên 4 lần/tuần.

• Nên tưới vào sáng sớm hoặc chiều mát để hạn chế bốc hơi.

2.2. Che chắn & giảm sốc nhiệt

• Với cây non, có thể dùng lưới che 30–40% ánh sáng vào buổi trưa gay gắt.

• Quanh gốc nên phủ rơm rạ, vỏ trấu, xơ dừa để giữ ẩm và hạ nhiệt độ đất.

2.3. Bón phân bổ sung

• Trong mùa nắng, cây có nhu cầu cao về Kali (K) để tăng khả năng giữ nước và ngọt trái.

• Bổ sung phân hữu cơ hoai mục hoặc NPK 16-16-8 định kỳ 1 tháng/lần.

• Đối với cây đang ra hoa – kết trái, nên bón thêm Kali Sunphat (K₂SO₄) giúp quả chà là chắc thịt, đậm vị.

2.4. Phòng trừ sâu bệnh

• Nắng nóng dễ làm phát sinh bọ trĩ, nhện đỏ gây hại trên lá non.

• Có thể dùng biện pháp sinh học như phun tỏi, ớt, gừng ngâm rượu để xua đuổi côn trùng.

• Tránh lạm dụng thuốc hóa học, đặc biệt giai đoạn cây đang cho trái.

3. Cách chăm sóc cây chà là mùa mưa

3.1. Thoát nước nhanh chóng

• Điểm yếu lớn nhất của chà là là không chịu úng lâu ngày.

• Khi trồng cần đào rãnh thoát nước quanh vườn, nhất là ở vùng đất thấp.

• Gốc cây nên được đắp cao 20–30 cm để hạn chế ngập.

3.2. Kiểm soát nấm bệnh

• Mùa mưa, độ ẩm cao dễ xuất hiện nấm Phytophthora, Fusarium gây thối rễ, héo lá.

• Cần phun phòng bằng các chế phẩm sinh học chứa Trichoderma định kỳ.

• Sau mưa, nên xới nhẹ mặt đất cho khô thoáng, tránh úng rễ.

3.3. Hạn chế bón phân hóa học

• Tránh bón phân đạm (N) quá nhiều trong mùa mưa vì dễ làm cây mềm yếu, dễ đổ ngã.

• Nếu cần, chỉ bón phân hữu cơ hoai mục và bổ sung vôi bột để khử chua, cân bằng pH đất.

3.4. Cắt tỉa lá gãy & vệ sinh vườn

• Mưa bão có thể làm gãy lá, gãy cành. Nên cắt tỉa sớm để tránh vết thương nhiễm nấm.

• Vệ sinh lá rụng, cỏ dại quanh gốc để hạn chế nơi trú ngụ của sâu hại.

4. Kỹ thuật chăm sóc cây chà là theo từng giai đoạn

4.1. Giai đoạn cây con (1–2 năm tuổi)

• Cần che nắng nhẹ, giữ ẩm ổn định.

• Tưới nước thường xuyên nhưng lượng ít, tránh úng.

• Bón phân hữu cơ hoai mục kết hợp phân vi sinh.

4.2. Giai đoạn trưởng thành (3–5 năm tuổi)

• Đây là thời kỳ cây vươn tán mạnh, bộ rễ đã phát triển.

• Tăng cường phân NPK, đặc biệt là Kali để tăng sức chống chịu.

• Tạo tán cân đối, loại bỏ lá gãy, lá già.

4.3. Giai đoạn ra hoa – kết trái

• Hạn chế cắt tỉa nhiều để cây tập trung nuôi hoa, quả.

• Cần lượng nước và phân bón nhiều hơn, đặc biệt bổ sung vi lượng: Bo, Kẽm, Magie để tăng đậu trái.

5. Một số mẹo chăm sóc cây chà là hiệu quả

• Phủ gốc bằng màng nông nghiệp để giữ ẩm mùa khô và hạn chế cỏ dại mùa mưa.

• Luân phiên tưới phân bón lá chứa Amino Acid, Humic để cây tăng sức đề kháng.

• Khi trồng chà là làm cảnh quan, nên đặt ở vị trí thoát nước tốt, có nhiều nắng, xa mái nhà để tránh rễ làm ảnh hưởng nền móng.

• Ở vùng đồng bằng, cần kết hợp lên liếp cao khi trồng để dễ thoát nước mùa mưa.

6. Lợi ích khi chăm sóc chà là đúng cách

• Năng suất cao: Cây khỏe mạnh sẽ cho nhiều buồng quả, mỗi buồng có thể nặng từ 10–20 kg.

• Quả ngọt chất lượng: Được chăm sóc đúng cách, quả chà là có độ ngọt thanh, thơm ngon, giá trị thương phẩm cao.

• Giảm sâu bệnh: Khi cây khỏe, nguy cơ bị nấm, côn trùng tấn công giảm rõ rệt.

• Cảnh quan đẹp: Chà là còn là cây cảnh sang trọng, phù hợp trồng biệt thự, resort, công viên.

7. Kết luận

Cây chà là là giống cây có sức sống mạnh mẽ, chịu hạn tốt nhưng lại dễ tổn thương khi bị ngập úng. Do đó, để cây phát triển khỏe mạnh quanh năm, người trồng cần có chiến lược chăm sóc khác nhau cho mùa nắng nóng & mùa mưa.

• Mùa nắng: tập trung giữ ẩm, bón phân Kali, che chắn giảm sốc nhiệt.

• Mùa mưa: chú trọng thoát nước, phòng nấm bệnh, hạn chế phân đạm.

Khi áp dụng đúng kỹ thuật, cây chà là không chỉ cho năng suất quả cao mà còn góp phần làm đẹp cảnh quan, mang lại giá trị kinh tế bền vững cho người trồng.